„Radziecki” czy „Sowiecki”?

Od jakiegoś czasu obserwuję przetaczającą się przez media wyraźną modę na określanie Związku Radzieckiego „Związkiem Sowieckim”, zmianą ZSRR na „ZSRS” itp. Z tego też względu zainteresowałem się tym kierunkiem zmian, gdyż być może przeoczyłem jakieś poważne zmiany lingwistyczne i znaczeniowe.

Dorastałem znając praktycznie tylko określenia „Związek Radziecki” i „ZSRR”. Oczywiście zdarzało się marginalnie słyszeć, że „Sowieci” zrobili to czy tamto, ale rzeczywiście tylko i wyłącznie w kontekście negatywnym. W znakomitej większości byli to „ludzie radzieccy”, „żołnierze radzieccy”, „sportowcy radzieccy” itp.

W celu rozwiązania trapiącego mnie problemu rozpocząłem moje poszukiwania od wizyty w poradni językowej. Niestety, argumenty tu przytoczone zupełnie mnie nie przekonują — zgodnie z nimi obcość danej idei podkreśla się poprzez stosowanie obcych wyrażeń zamiast dobrze znanych polskich odpowiedników (tzn. Związek Sowiecki zamiast Radziecki). Delikatnie mówiąc, jest to rozumowanie dalekie od ścisłości. Skoro istniałaby tego typu zasada, to dlaczego np. mówi się i pisze „Rzesza Niemiecka” czy „III Rzesza”, a nie „Rzesza Deutschowa” bądź „III Reich”? Przecież ten kraj i idee nim rządzące w podobnym stopniu są nam obce.

Sprawdziłem również, co na ten temat sądzi prof. Miodek. Jak widać, jego pogląd jest mi bliższy. Jednak nie w pełni zgadzam się z argumentacją Pana Profesora, choćby w tej kwestii, że cały świat zna „Soviet Union”, czy że łatwo skojarzyć oznaczenia np. samochodowe, gdyż najczęściej właśnie są od angielskiej nazwy budowane (SU). Przecież równie dobrze cały świat zna takie państwo jak „United States”, którego oznaczeniem w międzynarodowym kodzie samochodowym jest skrót „USA”, a mimo to nikomu nie przychodzi do głowy określania tego państwa jako „Stanów Unifikowanych”.

Tłumaczeniem czasownika „sowietowat'” w języku polskim jest termin „radzić”, a odpowiednikiem rzeczownika  „sowiet” — „rada”. Nie spotkałem się nigdy z określeniem „Kraj Sowietów” — zawsze używa się formy „Kraj Rad”. Dlatego też moim zdaniem tylko forma „Związek Radziecki” jest poprawna z językowego punktu widzenia.